مشق شب کودکان، تاثیرات مثبت و منفی

جام جم آنلاین: امروزه بیشتر خانواده ها در مورد وظایف تحصیلی که کودکشان باید به عهده بگیرند، مشکل دارند و دلیلش هم معمولا آزردگی از مدرسه، معلم و مشق روزانه است. در واقع دانش آموزان به جای لذت یادگیری، متاسفانه اغلب فشار، دعوا و بی نظمی های شدید را تجربه می کنند.

در تعریف مشق شب می توان گفت، اصولا مشق شب تکلیفی است که از طرف آموزگار به دانش آموزان محول می شود، به منظور این که در ساعات غیر از مدرسه انجام شود. در حال حاضر عقیده عمومی در مورد مشق شب بین حمایت از آن و مخالفت با آن جریان دارد. بیشتر والدین وقتی کودکشان مشق شب را بی دقت انجام می دهد یا نمره های بد می گیرد، احساس مسوولیت و گناه می کنند.

در چنین مواقعی، پدر و مادرها گمان می کنند کوتاهی کرده اند، وقت کمی گذاشته اند و به اندازه کافی جدی نبوده اند و با درک و فهم با کودکشان رفتار نکرده اند؛ بنابراین نه تنها در جامعه ما بلکه تقریبا در همه جای دنیا والدین می کوشند با کلام خویش با کودک صحبت کنند و به جایزه، جریمه، معلم خصوصی یا حتی مشاوره با یک روان شناس یا متخصص متوسل می شوند تا بالاخره بتوانند یک دانش آموز تا حدی موفق بسازند.

در واقع دانش آموزان قادر به درک این مساله نیستند که هدف آموزش مدرسه ای، ایجاد زیربنایی برای شروعی موفقیت آمیز در زندگی است. بیشتر بچه ها چنین تصور می کنند که آنها فقط برای مدرسه درس می خوانند نه برای زندگی آینده و انگار مدرسه فقط برای این وجود دارد که زندگی را به آنها سخت کند و شاید به همین دلیل است که گاه انجام تکالیف درسی برای آنان بی نهایت دشوار و سنگین می شود.

در حال حاضر انجام دادن تکالیف درسی، مشکلات متعددی دارد. یکی از مشکلات رایج در انجام تکالیف درسی دانش آموزان این است که برخی دانش آموزان به تنهایی تکالیف درسی خود را انجام نمی دهند، در حالی که ممکن است آنها از توانمندی لازم نیز برخوردار باشند یا دسته ای از این دانش آموزان اصرار دارند تمام مدت والدینشان کنار آنها بنشینند.

در این موارد لازم است پدر و مادر صریح و بی پرده به فرزندشان بگویند از او انتظار دارند به تنهایی تکلیف مدرسه خود را انجام دهد. شما در این گونه موارد تنها باید زمانی به فرزندتان کمک کنید که او به قدر کافی تلاش کرده و موفق نشده است یا مواقعی پیش می آید که دانش آموز در حل مساله ای با دشواری روبه رو می شود.

در برخی موارد وقتی به فرزندتان کمک می کنید، کارهای او را به اجزای کوچک تر تقسیم کنید و با او به گونه ای کار کنید که اعتماد به نفسش افزایش یابد. لازم است بدانید بعضی از بچه ها به انگیزه بیشتری احتیاج دارند تا کارشان را به تنهایی انجام دهند.

از دیگر مشکلات شایع این است که فرزند شما تا آخرین لحظه برای اتمام تکالیفش صبر می کند. در واقع بعضی بچه ها آنقدر تعلل می کنند که کار به دقیقه آخر می کشد. بعد می مانند که چه باید بکنند. این طرز برخورد، همه خانواده ها را زیر فشار می برد. در اینجا لازم است با فرزند خود بنشینید و با لحنی محکم و قاطعانه به او بگویید برایتان قابل قبول نیست که انجام دادن تکالیفش را به دقایق آخر بیندازد.

هر روز برنامه کاری فرزندتان را وارسی کنید و ببینید هر بخش از برنامه بموقع انجام شده باشد. بعضی از بچه ها برای این که تکالیفشان را بموقع انجام دهند، به عوامل انگیزه بخش بیشتری نیاز دارند. می توانید به کارهای خوب آنها در انجام دادن تکالیف مدرسه امتیاز یا جایزه بدهید.

مشق شب، آموزش مسوولیت پذیری

شما به عنوان پدر و مادر باید بدانید تکلیف مدرسه بر عملکرد درسی فرزندتان تاثیری تعیین کننده دارد. تحقیقات، نشان داده وقتی که صرف انجام دادن تکالیف مدرسه می شود روی موقعیت دانش آموز نقش فراوان دارد و بچه ها با انجام دادن تکالیف مدرسه بر مهارت هایشان می افزایند و در کار مدرسه موفق تر ظاهر می شوند.

همچنین تکالیف مدرسه به فرزندان شما مسوولیت را آموزش می دهند. برای بسیاری از بچه ها انجام دادن تکلیف مدرسه نخستین مسوولیت پذیری آنهاست. آنان مسوول هستند تکلیف مدرسه را به خانه ببرند.

مسوولند این تکالیف را انجام دهند و بعد وظیفه آنهاست که کار انجام شده را به مدرسه برگردانند. در واقع از وقتی آموزگار مشق شب بچه ها را مشخص می کند تا زمانی که تکلیف مدرسه بازگردانیده می شود، مسوولیت بر دوش فرزندان شماست.

بچه ها از طریق انجام تکالیف مدرسه، مهارت هایی را می آموزند که برای تبدیل شدن به بالغ هایی باانگیزه، مستقل و موفق به آنها احتیاج دارند. می آموزند که در زندگی خود جهتی را انتخاب کنند، روی پای خود بایستند، کاری را شروع و آن را تمام کنند. مدیریت بر زمان را بیاموزند و براساس توانمندی های بالقوه خود ظاهر شوند.

آنها می آموزند پاسخگوی اعمال و رفتار خود هستند. اگر شما به عنوان والد نتوانید اهمیت تکلیف مدرسه را مشخص کنید در حقیقت اجازه نمی دهید آنها مفهوم مسوولیت را درک کنند. بدانید که مشق شب به فرزندان شما درس ارزشمندی می دهد. اگرچه ممکن است در مواقع زیادی هم خسته کننده باشد.

تاثیرات مثبت و منفی مشق شب

شاید بتوان گفت فراوان ترین منطق برای استفاده از مشق شب، تاثیر سریع آن بر یادگیری دانش آموزان است و طرفداران آن معتقدند مشق شب می تواند موجب تقویت دانش آموزانی شود که برای انجام آن اجبار دارند. تاثیرات مثبت آموزشی مشق شب شامل به یاد سپاری بهتر دانش واقعی، افزایش درک مطالب، تشکیل مفاهیم و مهارت های پردازش اطلاعات و غنی سازی برنامه های درسی است.

تکالیفی که در منزل انجام می شود می تواند موجب افزایش خود نظم دهی و خود مدیریتی، سازماندهی بهتر زمان و تحقیق و جستجوی بیشتر شود و در نتیجه استقلال در توانایی حل مساله را تقویت کند. این مهارت ها و خواص، همان طور که برای حوزه های تحصیلی مناسبند، در زمینه های غیرآموزشی زندگی نیز کاربرد دارند.

برخی از تاثیرات منفی نسبت داده شده به مشق شب متضاد با تاثیرات مثبت مشق شب است. برای مثال، اگرچه برخی بحث می کنند که مشق شب می تواند موجب افزایش نگرش مثبت دانش آموزان نسبت به مدرسه شود، اما گروهی معتقدند ممکن است مشق شب تاثیر منفی بر نگرش دانش آموزان داشته باشد.

 آنچه آنان به عنوان یکی از علل ناپیدا و نامرئی به آن متوسل می شوند، اثر بی نیازی نامیده می شود، یعنی این که توان محدود برای انجام هر فعالیتی موجب از بین رفتن توجه می شود. با صرف وقت زیاد برای یادگیری و انجام تکالیف درسی، کودکان ممکن است از این تکالیف دلزده شوند. بنابراین مشق شب ممکن است موجب تضعیف نگرش مثبت و انگیزش پیشرفت قوی شود.

بسیاری از دانش آموزان که انگیزه کافی برای انجام دادن تکالیف مدرسه ندارند، خود را در زمینه کارهای مرتبط با مدرسه توانمند نمی بینندآن دسته که مخالف انجام مشق شب هستند معتقدند مشق شب ضررهایی دارد از جمله خستگی عمومی هیجانی و جسمانی و عدم دسترسی به اوقات فراغت و سایر فعالیت های اجتماعی.

آنان معتقدند انجام تکالیف، تنها رویدادی نیست که پس از مدرسه بتواند موجب یادگیری شود. بسیاری از فعالیت هایی که در زمان فراغت صورت می گیرد، می تواند موجب آموزش نکات مهم تحصیلی و مهارت های زندگی گردد و مهم این است که یک تعادل مناسب بین اوقات فراغت و یادگیری پدید آید.

مداخله والدین در فرآیند تعلیم نیز می تواند نتایج منفی به دنبال داشته باشد. گاهی اوقات والدین برای تکمیل تکالیف به کودکان فشار می آورند که این مساله می تواند موجب عدم انعطاف پذیری دانش آموز شود. همچنین، اگر والدین با موضوعات درسی آشنا نباشند یا اگر روش آنها درمورد یادگیری با آنچه در مدرسه به دانش آموزان می آموزند، متفاوت باشد، ممکن است آنان را دچار سردرگمی کنند.

با وجود استثنائات جزیی، تاثیرات مثبت و منفی مشق شب با هم اتفاق می افتد، برای مثال، مشق شب می تواند موجب پدید آمدن عادات مطالعه شود. در عین حال می تواند از فعالیت های دیگر در اوقات فراغت بازداری کند. برخی از انواع مشق شب می تواند اثرات مثبتی را فراهم کند، در حالی که برخی دیگر می توانند تاثیرات منفی داشته باشند.

به طور کلی پیشنهاد می شود:

حتما سعی شود درس خواندن در محیط مناسب انجام شود

فراهم کردن محیط مناسب برای درس خواندن کار دشواری نیست. فرزندان شما برای این که بتوانند تکالیف مدرسه شان را بخوبی انجام دهند، به مکان ساکتی احتیاج دارند. در محیطی که حواسشان را پرت کند نمی توانند تمرکز کافی داشته باشند. روبه روی تلویزیون مکان مناسبی برای درس خواندن نیست.

همچنین جایی که برادران و خواهران دانش آموز مرتب مزاحم او شوند، مکان راحتی برای مشق نوشتن نیست. تکلیف مدرسه باید در مکان آرام و ساکتی نوشته شود. فرزندان شما برای انجام تکالیف مدرسه به فضای بزرگی احتیاج ندارند بلکه به محیط راحت و مناسبی نیاز دارند که از روشنایی کافی برخوردار باشد و ابزارهای نوشتاری لازم نیز در دسترس باشد.

تکلیف مدرسه باید بموقع انجام شود

می توان گفت بحث برانگیزترین موضوع مربوط به انجام تکالیف مدرسه، زمان انجام دادن آن است. بچه ها اغلب درباره زمان انجام دادن تکلیف مدرسه مجادله می کنند و ترجیح می دهند تا حد امکان آن را عقب بیندازند و عذر و بهانه می آورند.

از سوی دیگر، والدین به فرزندانشان فشار می آورند که این کار را هرچه سریع تر انجام دهند. در بسیاری از خانواده ها زمان انجام مشق شب، موضوع مرافعه و جر و بحث شبانه میان پدر و مادر و فرزندان آنهاست.

سعی کنید به فرزندان خود بفهمانید سایر فعالیت ها باید در زمانی که برای نوشتن مشق شب مشخص می شود، متوقف گردد. فرزندان شما باید بدانند در آن هنگام از بازی دست بکشند، تلویزیون را خاموش کنند و به محل انجام دادن تکالیف مدرسه بروند و کارشان را شروع کنند.

در انجام مشق شب به فرزندان خود انگیزه بدهید

بسیاری از دانش آموزان که انگیزه کافی برای انجام دادن تکالیف مدرسه را ندارند، خود را در زمینه کارهای مرتبط با مدرسه توانمند نمی بینند. زمانی که بچه ها در انجام تکالیف درسی خود سهل انگاری می کنند و مطابق میل پدر و مادرشان عمل نمی کنند، ممکن است والدین از جملاتی مانند «نمی تونی مشق هایت را مثل آدم بنویسی، مگرنه؟» یا «چرا مثل فلانی خوب درس نمی خونی؟» استفاده کنند.

حرف هایی از این قبیل روی انگیزه و اعتماد به نفس فرزندانتان تاثیر سوء می گذارد و لازم است والدین بدانند هرچه فرزندانشان از توانایی های خود مطمئن تر باشند، میل آنها به موفقیت بیشتر است.

پس سعی کنید از تلاش های فرزندانتان تعریف کنید و از تحسین برای انگیزه دادن به فرزندانتان استفاده کنید چرا که همه بچه ها دوست دارند تحسین شوند و با حمایت مثبت و ادامه دار می توانند به تصویر ذهنی مناسب برسند و با روحیه «من می توانم» تکالیف مدرسه شان را انجام دهند.

در صورت لزوم قاطعیت به خرج دهید

گاه والدین لازم است با فرزندان خود در زمینه انجام تکالیف درسی قاطعیت به خرج دهند. وقتی قاطعانه حرف می زنید، در واقع می گویید که روی حرفتان جدی هستید. باید به آنها طوری پیام بدهید که جای هیچ گونه شک و شبهه ای باقی نماند. صحبت قاطعانه برای این که بچه ها حرف شما را جدی بگیرند، ضرورت دارد. باید طرز برخورد شما به گونه ای باشد که حتی سمج ترین بچه ها نیز به این نتیجه برسند که باید مطابق نظرات شما رفتار کنند.

شما پدر و مادر هستید و در این مقام نباید با فرزندانتان جر و بحث دائمی داشته باشید. بچه ها باید بدانند مصالحه ای در کار نیست و همچنین باید این را برای همیشه بدانند که در کار نوشتن تکالیف مدرسه مسوولیت دارند.